بررسی شبکه معنایی پسوند مکان­ساز «-گاه» با رویکردی شناختی/ حدائق رضایی، عادل رفیعی

بررسی شبکه معنایی پسوند مکان­ساز «-گاه» با رویکردی شناختی   حدائق رضایی[1] عادل رفیعی[2] تاریخ دریافت: 27/9/91                                                                                                    تاریخ تصویب: 26/9/92                                                                                                                         چکیده یکی از پسوندهای مکان­ساز پر­بسامد در زبان فارسی پسوند «-گاه» است که با الحاق به اسم­های مختلف، نوعی ساختار معنایی شعاعی را شکل می­دهد. در این مقاله سعی شده ­است با تکیه بر داده­هایی از زبان فارسی معاصر و در چارچوب معنی­شناسی شناختی، معنای سرنمونی، شبکه معنایی و ساختار این پسوند در قالب یک مقوله شعاعی تعیین گردد و مشخص شود که این مقوله زبانی دارای چه ساختار معنایی است و چه جنبه یا جنبه­هایی از واقعیت را در ارتباط با مکان رمز­گذاری می­نماید. نتایج نشان می­دهد که با وجود داشتن معنای سرنمونی «محل انجام عمل»، این پسوند در بافت­های زبانی مختلف و در ترکیب با اسم­های گوناگون، تحت تأثیر قالب بخش اسمی خود،  باعث برجسته­سازی بخش­هایی از مفهوم طرح شده در واژه پایه می­گردد. در این میان، نقش استعاره و مجاز و هم چنین عناصر کاربرد­شناختی و فرهنگی در ایجاد جنبه معنایی خاصی به کمک این پسوند و هم چنین انتخاب و ترجیح این پسوند بر سایر پسوندهای مکان­ساز زبان فارسی حائز اهمیت می­باشد.     واژه­های کلیدی:پسوند مکان­ساز «-گاه»، معنی­شناسی شناختی، مقوله شعاعی،  برجسته­سازی   [1]  استادیار گروه زبان شناسی، دانشگاه اصفهان (نویسنده مسئول)؛ [email protected] [2]  استادیار گروه زبان شناسی، دانشگاه اصفهان؛ [email protected]